Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

POSTANOWIENIE

Dnia 19 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie I Wydział Cywilny w składzie następującym

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z/s w S.

przeciwko (...) Sp. z o.o. Sp. K. z/s w R.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego – Sądu Gospodarczego w Rzeszowie z dnia 10 kwietnia 2015r. sygn. akt VI GC 142/14

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy – Sąd Gospodarczy w Rzeszowie oddalił wniosek pozwanego (...) Sp. z o.o.Sp. K. z/s w R.o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym. W uzasadnieniu tej decyzji stwierdzono, że trafność wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest uzależniona w pierwszej kolejności od zgromadzenia dokładnych informacji o aktualnej sytuacji finansowej wnioskodawcy. W okolicznościach niniejszej sprawy pozwany swój wniosek uzasadnił w sposób bardzo ogólny i lakoniczny a do wniosku dołączył jedynie tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 275.383 zł oraz zawiadomienia o zajęciu wierzytelności na podstawie tego właśnie tytułu skierowane do (...) S.A., Banku (...), Banku (...) S.A.oraz BS w R.. Skoro wnioskodawca twierdził, że jest w ciężkiej sytuacji finansowej to okoliczność tę powinien wykazać poprzez przedłożenie kompleksowej dokumentacji w zakresie sytuacji majątkowo-finansowej spółki, tj. aktualnego rachunku zysków i strat, bilansu, deklaracji podatkowych, wyciągów z rachunków bankowych itp. – czego nie uczynił. Zauważył nadto Sąd Okręgowy, iż powoływanie się pozwanego na obciążenia kredytowe (dwa zobowiązania po 500.000 zł każde) świadczy o posiadaniu przez niego zdolności kredytowej i nie pozwala na przyjęcie, aby nie posiadał on środków na uregulowanie należności publicznoprawnych w postaci kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwany wniósł o jego zmianę i zwolnieni go w całości od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym.

Zdaniem skarżącego, sformułowanie zawarte w art. 103 u.k.s.c. zawiera pojęcie nieostre, co oznacza, że zainteresowany może wykazywać swoje uprawnienie jakimikolwiek dokumentami. Dlatego dokumenty dołączone do wniosku przez pozwanego są wystarczające i pozwalają na przyjęcie, iż wykazał on, że nie ma dostatecznych środków na pokrycie kosztów sądowych.

W uzasadnieniu zażalenia podniesiono również, że jedynie zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych w całości umożliwi mu skuteczną obronę o skorzystanie z zagwarantowanego konstytucyjnie prawa do sądu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanego nie posiada usprawiedliwionych podstaw.

Rację ma Sąd Okręgowy przyjmując, że trafność rozstrzygnięcia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest uzależniona w pierwszej kolejności od zgromadzenia dokładnych informacji o aktualnej sytuacji finansowej wnioskodawcy. W tym kontekście dane przedstawione przez pozwanego słusznie uznane zostały za niewystarczające.

Wymóg przewidziany w art. 103 u.k.s.c. powinien być rozumiany jako obowiązek wykazania trwałej niemożności uzyskania środków na uiszczenie kosztów sądowych. Stąd, powołanie się jedynie na toczące się postępowanie egzekucyjne nie jest wystarczające. Zawsze konieczna jest analiza kondycji finansowej danej osoby prawnej w szerszej perspektywie czasowej oraz porównanie wymaganych kosztów sądowych do zasobów i obrotów takiego podmiotu. Przepis nie wskazuje w jaki sposób należy wykazać tę okoliczność, jednak przyjmuje się, że można tego dokonać przedstawiając jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić jej sytuację majątkową, np. bilans roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe i pisma banku oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie nieruchomości hipoteką, a ruchomości zastawem, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań itp. (por. postanowienie SN z 2 kwietnia 2015r. I CZ 31/15, LEX nr 1666014). Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia pokazuje, że taki kryteriami chciał się posłużyć Sąd I instancji, niemniej jednak, takiej szerszej i miarodajnej oceny kondycji finansowej pozwanej spółki nie mógł dokonać z uwagi na nieprzedstawienie przez pozwanego dostatecznych danych ku temu.

Zauważyć wypada, że przesłanka uzasadniająca udzielenie zwolnienia od kosztów sądowych osobie prawnej (art. 103 u.k.s.c.) jest ujęta bardziej rygorystycznie, niż to jest w przypadku osób fizycznych (art. 102 ust. 1 u.k.s.c.). Chodzi tutaj, bowiem o wykazanie, czyli udowodnienie – według reguł obowiązujących w postępowaniu dowodowym (art. 6 k.c., art. 232 k.c.) – braku posiadania dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych.

Zaznaczenia wymaga również, że skarżący nie może skutecznie powoływać się na pozbawienie konstytucyjnie gwarantowanego prawa do sądu, skoro sam nie wykorzystuje tego prawa w sposób przewidziany właściwą procedurą owo prawo urzeczywistniającą.

Na podzielenie zasługuje, zatem wniosek prawny Sądu I instancji o niewykazaniu przez pozwanego przesłanki z art. 103 k.p.c.

Z tych względów zażalenie pozwanego podlegało oddaleniu, jako bezzasadne (art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.).