Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

	Przewodniczący:	SSA Bogumiła Burda (spr.)
	Sędziowie:	SSA Urszula Kocyłowska SSA Ewa Madera
	Protokolant	st.sekr.sądowy Małgorzata Leniar

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 19 marca 2013 r. sygn. akt IV U 1285/12

oddala apelację

Sygn. Akt III AUa 495/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 maja 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. uznał za nieprawidłowe stanowisko zwarte we wniosku złożonym przez przedsiębiorcę (...) Pani M. M. w zakresie prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

W podstawie prawnej Zakład powołał art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 220, poz. 1447 ze zmianami) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U z 2009r. Nr 205, poz. 1585 ze zmianami).

W podstawie faktycznej organ rentowy powołał się na ustalenia wskazujące, że wnioskodawczyni w ramach działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy tj. (...), z którym łączy ją umowa franchisingowa, a czynności wykonywane w ramach stosunku pracy są tożsame z czynnościami wykonywanymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.

M. M. odwołała się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie, wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej w kwocie nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Dowodziła, że nie wykonuje czynności na rzecz byłego pracodawcy, gdyż otworzyła własną działalność gospodarczą, zaangażowała własne środki na zakup towarów, ponosi odpowiedzialność materialną, ponosi wszelkie koszty związane z prowadzeniem sklepu i zatrudnia pracownika na podstawie umowy o pracę.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie po rozpoznaniu sprawy wyrokiem z 19 marca 2013r. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. ustalając, że M. M. z tytułu prowadzonej działalności (...) M. M. (...) jest uprawniona do zastosowania preferencyjnej podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia – w okresie 24 miesięcy kalendarzowych – począwszy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej tj. 1 października 2011r.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ten ustalił, że M. M. od 1 stycznia 2009r. do 30 września 2011r. pracowała w firmie (...) sp. z o.o. w W. jako kierownik Centrum (...) w sklepie nr (...) w P., a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie porozumienia stron. Do jej obowiązków należał nadzór nad obsługą klienta, organizacja funkcjonowania sklepu, zarządzanie personelem, nadzór nad funkcjonowaniem terminalu i prawidłową obsługą kasy, a także nadzór nad funkcjonowaniem magazynu.

Od 1 października 2011r. wnioskodawczyni rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej kosmetyków i artykułów toaletowych prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach.

Sąd nadto ustalił, że M. M. 30 września 2011r. zawarła ze swoim byłym pracodawcą umowę franczyzy, w ramach której udzielono jej prawa do sprzedaży opracowanych przez (...) produktów kosmetycznych i zabiegów kosmetycznych w Centrum (...), przy czym stwierdzono, że franczyzobiorca jest niezależnym przedsiębiorcą.

Mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd I instancji stwierdził, że w sprawie nie występują okoliczności wskazujące na wyłączenie wnioskodawczyni z możliwości skorzystania z preferencyjnych stawek podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wskazane w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Sądu I instancji M. M. niewątpliwie nawiązała współpracę handlową z byłym pracodawcą, lecz współpracy tej nie można utożsamiać z wykonywaniem działalności na jego rzecz. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w ramach stosunku pracy wnioskodawczyni zobowiązana była jedynie do czuwania nad sprawnym prowadzeniem sprzedaży przez odpowiedni personel w określonym miejscu, obecnie zaś przedmiotem jej zainteresowania jest kwestia efektywnego prowadzenia sprzedaży produktów byłego pracodawcy.

W konsekwencji odwołanie wnioskodawczyni Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L..

Organ rentowy zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię i uznanie, że czynności wykonywane przez skarżącą w ramach stosunku pracy są odmienne od czynności, które są wykonywane w ramach działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, z którym wnioskodawczynię łączy umowa franchisingu, a tym samym przyjęcie, że charakter tych czynności nie pozbawia skarżącej prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej w wysokości zadeklarowanej nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia,

- sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym poprzez uznanie, że czynności wykonywane przez skarżącą w ramach umowy o pracę są odmienne od tych wykonywanych w ramach umowy franchisingu.

Przy tak sformułowanych zarzutach Zakład wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji ZUS Oddział w L. ponownie stwierdził, że czynności wykonywane przez wnioskodawczynię w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą były tożsame z czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy wiążącego ją z byłym pracodawcą.

Dodał też, że ocena czynności wykonywana w oparciu o art. 18a nie powinna opierać się na analizie, kto osiągnie przychód z określonego działania, lecz należy oceniać, czy faktycznie były wykonywane na konkretnym stanowisku i czy są wykonywane obecnie na rzecz byłego pracodawcy.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. jest nieuzasadniona i jako taka na uwzględnienie nie zasługuje, gdyż wbrew podniesionym w niej zarzutom i przytoczonym na ich uzasadnienie twierdzeniom wyrok Sądu Okręgowego jest wyrokiem trafnym i odpowiadającym prawu.

W szczególności wyrok ten nie został wydany z zarzucanym mu naruszeniem przepisów prawa materialnego – w tym wypadku art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 październi8ka 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z powołanym przepisem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W myśl ust. 2 powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które prowadza lub w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, ewentualnie wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Celem wprowadzenia przez ustawodawcę do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych art. 18a ust. było niewątpliwie „ułatwienie” podjęcia ryzyka rozpoczęcia po raz pierwszy działalności gospodarczej i zmniejszenie obciążenia finansowego z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, co umożliwiłoby przeznaczenie uwolnionych środków na rozwój tej działalności.

Tylko podjęcie i prowadzenie działalności na warunkach określonych w ust. 2 przytoczonego przepisu wyłączało ubezpieczonego z możliwości zastosowania preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie zachodziły okoliczności wyłączające zastosowanie wobec M. M. stawki, o której mowa w art. 18a ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd ten rozpoznając sporną kwestię, nie naruszając przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania dokonał trafnych ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia, że ubezpieczona, w związku z podjęciem po raz pierwszy pozarolniczej działalności, pomimo współpracy z byłym pracodawcą, miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia w okresie 24 miesięcy kalendarzowych od jej rozpoczęcia.

Poza sporem jest, że M. M. zatrudniona była w firmie (...) na stanowisku kierownika sklepu do 30 września 2011r. i realizowała wszystkie obowiązki wynikające z tak określonego stanowiska, związane w szerokim rozumieniu z organizacją sklepu i jego pracą.

Z dniem 30 września 2011r. zawarła z byłym pracodawcą umowę franczyzy, w ramach której udzielono jej prawa do sprzedaży opracowanych przez (...) produktów kosmetycznych i zabiegów kosmetycznych tej firmy.

Organ rentowy utożsamia czynności wykonywane przez zainteresowaną w ramach stosunku pracy z czynnościami, jakie wnioskodawczyni wykonuje w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności dowodząc, że „zarówno w ramach stosunku pracy jak i w ramach działalności gospodarczej wnioskodawczyni ma dbać o obsługę klienta, która ma być zgodna ze standardami firmy, zapewnić klientom usługi o nienagannej jakości”.

Oczywistym jest, że franczyzobiorca zobowiązuje się do prowadzenia działalności zgodnie z założeniami koncepcyjnymi wypracowanymi przez franczyzodawcę, gdyż naruszenie tych zobowiązań prowadziłoby do zerwania umowy, niemniej jednak – jak trafnie zauważa Sąd I instancji – realizuje te koncepcje działając w imieniu własnym, na własną odpowiedzialność i ryzyko – poprzez podejmowanie czynności jakie uzna za najbardziej skuteczne dla realizacji jedynego celu działalności gospodarczej tj. osiągnięciu zysku stanowiącego źródło dochodu.

Zgodzić zatem trzeba się z Sądem Okręgowym, że współpraca z byłym pracodawcą w ramach działalności gospodarczej i wykonywane przez nią w związku z tym czynności nie są tożsame z czynnościami, jakie wykonywała w ramach obowiązków pracowniczych.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny podzielił ocenę faktyczną i prawną sprawy dokonaną przez Sąd I instancji i z tych też względów orzekł o oddaleniu apelacji stosownie do art. 385 kpc.