Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący	SSA Andrzej Palacz
Sędziowie:	SA Dariusz Mazurek (spraw.) SO del. Jan Dela
Protokolant:	st. sekr. sądowy Aleksandra Szubert

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2015 r. na rozprawie

sprawy z powództwa A. B. (1)

przeciwko A. P. i K. P.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Przemyślu

z dnia 20 listopada 2014 r., sygn. akt I C 813/13

I.  o d d a l a apelację,

II.  z a s ą d z a od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę
2.700 zł (dwa tysiące siedemset) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego,

III.  p r z y z n a j e od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Przemyślu na rzecz adwokata D. L. kwotę 6.642 zł (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa) z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Powódka A. B. (1) i domagała się zobowiązania pozwanych K. P. i A. P. do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na powódkę własności nieruchomości oznaczonej jako działki numer (...) zabudowanej budynkiem mieszkalnym, położonej miejscowości Ż. dla której Sąd Rejonowy w Przemyślu prowadzi księgę wieczystą KW (...). Domagała się również zasądzenia od pozwanych na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwani K. P. i A. P. w odpowiedzi na pozew domagali się oddalenia powództwa i zasądzenia od powódki na rzecz pozwanych zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygając o żądaniu pozwu wyrokiem z dnia 20 listopada 2014 Sąd Okręgowy w Przemyślu oddalił powództwo. Zasądził od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 2400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że rozstrzygnął sprawę w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Nieruchomość, która jest przedmiotem żądania powódki została darowana przez powódkę pozwanym aktem notarialnym - umową darowizny zawartą pomiędzy stronami w dniu 8 czerwca 1999 r. Nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego pozwanych. Na rzecz powódki jej męża M. obdarowani ustanowili dożywotnią służebność polegającą na prawie zamieszkiwania w całym budynku mieszkalnym znajdującym się na nieruchomości będącej przedmiotem darowizny. W pismach z dnia z dnia 25 października 2012 r. doręczonym pozwanym w dniu 26 października 2012 r. i z dnia 19 września 2013 r. doręczonym pozwanym w dniu 24 września 2013 r. powódka złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny. W treści oświadczenia powołała się na rażącą niewdzięczność obdarowanych polegającą na uporczywym znęcaniu się psychicznym i fizycznym nad i jej córką A. oraz pozbawienie powódki możliwości zamieszkiwania w domu stanowiącym przedmiot darowizny. Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 25 września 2013 r. powódka została przyjęta do (...) Ośrodka (...) dla O. Przemocy w Rodzinie w K.. W związku z okolicznościami jakie na jakie powoływała się powódka w toku procesu, które miały świadczyć o rażącej niewdzięczności obdarowanych Sąd Okręgowy ustalił. że przeciwko powódce toczyły się postępowanie sądowe z powództwa (...) Bank S.A. w W. oraz Spółdzielczej (...), w wyniku których w Sąd Rejonowy w Przemyślu wydał przeciwko powódce nakaz zapłaty na kwotę 477 zł, a Sąd Rejonowy Lublin-Zachód nakaz zapłaty na kwotę 7862,91 zł wraz odsetkami ustawowymi kosztami procesu. Według ustaleń Sądu Okręgowego Komisariat Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania stron nie prowadził żadnych postępowań na skutek zawiadomienia złożonego przez syna powódki W. B.. Toczyło się natomiast postępowanie w Prokuraturze Okręgowej w Przemyślu w związku z prośbą powódki o wystąpienie przez prokuratora z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie córki powódki A.. Prokuratura Okręgowa w Przemyślu oceniła, że brak jest podstaw do skierowania wniosku o ubezwłasnowolnienie A. B. (2). Sąd Okręgowy ustalił, że na skutek zawiadomienia złożonego przez powódkę Komisariat Policji w Ż. prowadził postępowanie w sprawie popełnienia przez pozwanych przestępstwa znęcania się nad powódką, jednak postępowanie umorzono wobec braku dostatecznych dowodów uzasadniających podejrzenie popełnienie przestępstwa. Sąd Okręgowy ustalił, że powódka wystąpiła przeciwko pozwanemu z prywatnym aktem oskarżenia oskarżając go o popełnieniu przestępstwa z art. 216 § 1 k.k. uzasadniając, że pozwany znieważył powódkę słowami wulgarnymi. Prawomocnym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r w sprawie sygn. akt II 1274/13 Sąd Rejonowy w Przemyślu uniewinnił A. P. od popełnienia zarzuconego mu czynu. Sąd Okręgowy ustalił. że pozwani po otrzymaniu przedmiotu darowizny przeprowadzili remont budynku mieszkalnego. W celu przeprowadzenia remontu pozwani zaciągnęli kredyt hipoteczny który obecnie spłacają. Według ustaleń Sądu Okręgowego pozwani przez wiele mieszkali razem ze powódką, jej córką A. i synem powódki W.. W. B. wyprowadził się z domu rodzinnego w 2005 r. Sąd Okręgowy ustalił, że powódka doszła do wniosku, że decyzja o dokonaniu darowizny nie była przemyślana i postanowiła odzyskać przedmiotem darowizny. Od tego czasu pomiędzy stronami zaczęły się nieporozumienia. W związku z narastającym konfliktem powódka w 2012 r. wyprowadziła się wraz córką A. i obie zamieszkały w wynajętym mieszkaniu w Ż.. Po około trzech miesiącach w grudniu 2012 r. powróciły do domu. Powódka ponownie wyprowadziła się z domu we wrześniu 2013 r. razem z córką A. i obie przebywały w Specjalistycznym Ośrodku (...) dla O. Przemocy w Rodzinie deklarując, że są ofiarami przemocy domowej. Jednak córka powódki A. nie zgodziła się z decyzją matki i po kilku dniach powróciła do domu i mieszka w nim razem z pozwanymi bez żadnych konfliktów. Powódka przebywała w ośrodku wsparcia przez okres sześciu miesięcy. Następnie zamieszkała w lokalu mieszkalnym wynajętym na terenie P.. Obecnie powódka nie jest zainteresowana pogodzeniem się z pozwanymi.

Sąd Okręgowy dokonując oceny przeprowadzonych dowodów osobowych wskazał, że w sprawie zeznawały 3 grupy osób: pierwsza potwierdzająca twierdzenia powódki, druga potwierdzające zeznania powódki, ale tylko w oparciu o wiadomości od niej uzyskane, trzecia zaprzeczające twierdzeniom pozwu.

Jako szczególnie istotne Sąd Okręgowy ocenił zeznania świadka i A. B. (2). Dokonując oceny zeznań tej osoby uwzględnił opinię obecnego przy przesłuchaniu świadka biegłego psychologa oraz nagraną przez W. B. rozmowę z - jak ocenił to Sąd Okręgowy - próby zmanipulowania świadka A. B. (2) przez brata W. B.. Sąd Okręgowy ocenił jako w pełni wiarygodne zeznania świadka A. B. (2) oraz korespondującym z tymi zeznaniami zeznania pozwanych A. i K. P.. Jako wiarygodne ocenił również zeznania świadków J. H. i W. J.. W ocenie Sądu Okręgowego zeznania świadków A. S. i J. S. opierają się wyłącznie o relacje złożone tym osobom przez powódkę. W związku z tym ocenił je jako niewiarygodne. Również jako niewiarygodne ocenił zeznania świadka W. B. i D. B., którzy pozostawali w konflikcie z pozwanymi i byli zainteresowani złożeniem zeznań korzystnych dla powódki. Również zeznania powódki sąd ocenił jako niewiarygodne i wskazywał, że tak wymienieni wyżej świadkowie jak i powódka mieli skłonność do interpretowania zdarzeń w sposób odpowiadający interesom powódki.

W oparciu o dokonaną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego sąd poczynił ustalenia faktyczne, które stanowiły podstawę oceny prawnej. Dokonując oceny przesłanek skuteczności oświadczenia o odwołaniu darowizny na podstawie art. 898 § 1 k.c. Sąd Okręgowy wskazał, że udowodnienie istnienia tych przesłanek zgodnie z art. 6 k.c. należało do powódki. Sąd Okręgowy ocenił też na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, że istniejący między stronami konflikt wywołany został przez powódkę, która podjęła działania zmierzające do odebrania przedmiotu darowizny. Dlatego w ocenie Sądu Okręgowego mimo istniejącego i narastającego konfliktu oświadczenie powódki o odwołaniu darowizny należało ocenić jako nieskuteczne. Sąd Okręgowy ocenił wbrew twierdzeniom powódki że pozwani nie dopuścili się wobec niej czynów świadczących o ich rażącej niewdzięczności.

Uzasadniając rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Okręgowy wskazał, że nie obciążył powódki kosztami procesu na rzecz pozwanych mając na uwadze trudną sytuację finansową powódki, bliski stosunek rodzinny łączący strony oraz okoliczność, że przedmiotem sprawy była nieruchomość darowana przez powódkę pozwanym.

Z takim rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego w Przemyślu nie zgodziła się powódka zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo i orzekającej o kosztach procesu to jest co do pkt I i II.

Powódka zarzuciła wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego art. 898 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zachowanie pozwanych względem powódki oraz rodzaj i przyczyny zaistniałego między stronami konfliktu są tego rodzaju, że nie sposób przyjąć, że pozwani dopuścili się wobec powódki rażącej niewdzięczności.

Apelująca zarzucili również naruszenie przepisów postępowania:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie zeznań świadków:

- A. S. i J. S. jako niemających znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy zeznania tych osób dotyczy zachowania się pozwanych im motywów postępowania powódki;

- dowolną ocenę zeznań świadków D. i W. B.;

- błędną ocenę zeznań świadka A. B. (2);

- obdarzenie wiarygodnością zeznań pozwanych oraz świadków J. H. i W. J..

Apelująca zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że powódka wyprowadziła się z domu będącego przedmiotem darowizny z przyczyn całkowicie innych niż niewdzięczność obdarowanych w sytuacji, gdy dowody przeprowadzone w sprawie dawały podstawę do ustalenia, że powódka opuściła dom na skutek narastających między stronami konfliktów, braku szacunku dla jej osoby wyzwisk ze strony pozwanych, czego nie uwzględnił sąd pierwszej instancji.

- art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 233 k.p.c. przez nierozważenie wszechstronnie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wybiórcze potraktowanie zgromadzonych dowodów, nieustosunkowanie się na wszystkich dowodów i niewskazanie przyczyn dla których dowodom przedstawionym przez powódkę sąd nie dał wiary.

Apelująca zarzuciła również sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd z treścią zgromadzonego przez sąd materiału dowodowego polegającą na:

- uznaniu że pozwani przez wiele lat bezkonfliktowo mieszkali w budynku z powódką w sytuacji gdy przeczą temu zeznania przesłuchanych świadków;

- uznaniu że A. B. (2) przebywała w Specjalistycznym Ośrodku (...) dla O. Przemocy w Rodzinie tylko przez kilka dni i obecnie bezkonfliktowo mieszka z pozwanymi w sytuacji, gdy z treści zeznań tego świadka oraz zeznań świadka A. S. wynika, że w ośrodku przebywała dwukrotnie.

Na koniec apelująca zarzuciła nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nie odniesienie się przez sąd do wszystkich nagannych zachowań pozwanych wobec powódki stanowiących wyraz rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka domagała się uchylenia wyroku w zaskarżonej części przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia kosztach postępowania lub apelacyjnego. Ewentualnie domagała się zmiany wyroku w zaskarżonej części poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

W uzasadnieniu apelacji powódka powołując się na treść zeznań przesłuchanych na jej wniosek świadków argumentowała, że Sąd Okręgowy w sposób nie należyty ocenił przedstawione przez nią dowody co doprowadziło do dokonania przez sąd błędnych ustaleń i wydania wadliwego rozstrzygnięcia.

W piśmie procesowym w z dnia 27 marca 2015r. powódka wnosiła o dopuszczenie w postępowaniu apelacyjnym dowodów w postaci informacji Komendy Miejskiej Policji w P. na okoliczność przyjęcia od W. B. zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez A. P. w 2008 r. oraz na okoliczność przyczyny interwencji policji w dniu 14 sierpnia 2014 r.

Pozwani domagali się oddalenia apelacji powódki oraz zawnioskowanych przez powódkę w postępowaniu apelacyjnym dowodów, a także zasądzenia od powódki kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie rozpoznając apelacje powódki zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny oddalił zgłoszone przez powódkę w postępowaniu apelacyjnym wnioski dowodowe na podstawie art. 381 k.p.c. Wniosek dowodowy powódki dotyczył zdarzeń, które miały miejsce przed zamknięciem rozprawy. Powódka nie wskazał przyczyn z powodu których domagała się przeprowadzenia wnioskowanych dowodów dopiero w postępowaniu apelacyjnym, a nie w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji.

Apelacje powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Odniesienie się do zawartych w apelacji dowodów zarzut wymaga w ocenie Sądu Apelacyjnego poczynienia pewnych ogólnych rozważań.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że kodeks cywilny nawet w sposób przykładowy nie wyjaśnia co należy rozumieć przez „rażącą niewdzięczność”.

Dlatego praktyka orzecznicza wykształciła pewne wskazówki interpretacyjne w oparciu o które dokonywane jest wykładnia przepisu art. 898 § 1 k.c.

W dotychczasowym orzecznictwie wskazywano, że pewną wskazówką interpretacyjną tego pojęcia może stanowić nieobowiązujący już art. 366 kodeksu zobowiązań, który jako rażącą niewdzięczność obdarowanego wymieniał przede wszystkim popełnienie przez niego czynu stanowiącego przestępstwo albo ciężkie naruszenie obowiązków rodzinnych względem darczyńcy. Biorąc pod uwagę tendencje w aktualnym orzecznictwie sądowym Sąd Apelacyjny ocenił, że nie stracił na aktualności pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 2 marca 1948 r KrC 42/48 (PiP 1948, nr 7, strona 136) zgodnie z którym z samego pojęcia niewdzięczności wynika, iż podpada pod nią jedynie taka czynność obdarowanego, która skierowana była przeciwko darczyńcy ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze. Wyłączone są natomiast krzywdy niezamierzone, popełnione w uniesieniu czy rozdrażnieniu, wywołane zachowaniem lub działaniem darczyńcy. Nie uzasadnia więc odwołanie darowizny dopuszczenie się przez obdarowanego takich czynów , które w danych warunkach i środowisku społecznym nie wykraczały poza zwykłe wypadki życiowych konfliktów. Zwraca się uwagę, że działanie obdarowanego musi być dokonane z rozmysłem, na co wskazuje treść art. 899 § 2 k.c.

Przechodząc do oceny przez Sąd Apelacyjny zasadności zarzutów podniesionych przez powódkę w apelacji, Sąd Apelacyjny w pierwszej kolejności stwierdza, że nieuzasadniony jest zarzut apelującej, że nie została rozpoznana istota sprawy.

Na podstawie dominujących w doktrynie i orzecznictwie poglądów przyjmuje się, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Przyjmuje się, że zasadniczo do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, LEX nr 55513). Sąd Najwyższy przyjął, że oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania. Niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy (zob. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483). Dlatego zarzucane przez powódkę uchybienia w postaci nie odniesienia się przez sąd do wszystkich okoliczności sprawy w sytuacji, gdy Sąd Okręgowy wskazał podstawę prawna rozstrzygnięcia oraz przyczyny z powodu których powództwo zostało oddalone, nie mogły skutkować nie rozpoznaniem istoty sprawy. Należało zatem rozważyć, czy uzasadnione były pozostałe podniesione w apelacji zarzuty odnoszące się do naruszenia przepisów postępowania.

Prawidłowość dokonanych przez sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych ma podstawowe znaczenie dla wydania prawidłowego orzeczenia. Z kolei dla dokonania trafnych ustaleń faktycznych decydujące znaczenie ma prawidłowo oceniony przez sąd pierwszej instancji zgodnie z zasadami wynikającymi art. 233 § 1 k.p.c. - zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Dlatego dokonując oceny zasadności zarzutów apelacyjnych należało odnieść się do tej zasadniczej kwestii. Należy zauważyć, że podniesione w apelacji powódki zarzuty sformułowane były jako zarzut sprzeczności ustaleń sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z praktyką orzeczniczą sprzeczność na którą powoływała się apelująca ma miejsce wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji pozostaje w sprzeczności z istotnymi dla rozstrzygnięcia faktami, które sąd ustalił w toku postępowania albo, gdy wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, albo wreszcie gdy sąd przyjął stan faktyczny ustalony bez dostatecznej podstawy. Omawiany zarzut nie jest natomiast uzasadniony, gdy sąd poczynił ustalenia sprzecznie z materiałem dowodowym, ale na skutek negatywnej oceny dowodów, jeżeli należycie umotywował swoje stanowisko (art. 328 § 2 k.p.c.). Z tych samych przyczyn nie można sądowi czynić zarzutu, że oparł ustalenia faktyczne tylko na niektórych dowodach, tych którym dał wiarę. Dlatego skuteczność podniesionego przez powódkę zarzutu o naruszeniu art. 233 k.p.c. nie może się opierać wyłącznie na zaprezentowaniu własnej wersji zdarzeń, bez wyraźnego wskazania z którymi dowodami i w jakim zakresie ustalenia sądu są sprzeczne. Tymczasem apelująca przedstawiła w uzasadnieniu apelacji własną ocenę dowodów przeprowadzonych przez sąd pierwszej instancji, wskazując, które z nich według jej twierdzeń należało ocenić za wiarygodne lub niewiarygodne. Jednak zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. do dokonania takiej oceny uprawniony jest wyłącznie sąd rozpoznający sprawę. Podstawy do podniesienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. czy też równoznacznego zarzutu poczynienia ustaleń sprzecznie ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym zachodzą w sytuacji gdy sąd dokonał dowolnej oceny, naruszając art. 233 § 1 k.p.c. Dzieje się tak wtedy gdy dokonana przez sąd ocena zawiera błędy logiczne lub pozostaje w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego dokonana przez Sąd Okręgowy ocena dowodów odpowiada wymogom art. 233 § 1 k.p.c.

Jak wynika z treści zarzutu podniesionego w apelacji powódki w punkcie I ust. 1 lit. a, powódka upatrują sprzeczność dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń w powiązaniu z zeznaniami świadków D. B., W. B., A. S., J. S., którzy w ocenie powodów wskazali na akty rażącej niewdzięczności popełnione przez pozwanych. W uzasadnieniu apelacji rozwijając omawiany zarzut powódka podniosła, że wymienieni świadkowie jednoznacznie wskazali, że pozwani doprowadzali do konfliktowych sytuacji, a powódka była wyrzucana z domu. Świadkowie ci mieli również potwierdzić okoliczność, że pozwani byli wulgarni w stosunku do powódki, mieli stosować przemoc fizyczną lub grozić powódce stosowaniem siły. Sąd Apelacyjny stwierdza, że z treścią zeznań wszystkich wymienionych w apelacji powódki osób, sąd odwoławczy miał okazję zapoznać się bezpośrednio, na podstawie nagrania przebiegu rozprawy (karta 179, 192,201). Odnosząc się zatem do zarzutu przekroczenia przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów Sąd Apelacyjny mając na uwadze, że w obecnym modelu apelacji sąd odwoławczy jest również sądem merytorycznym uprawnionym do dokonywania własnych ustaleń i własnej oceny materiału dowodowego, stwierdza że Sąd Okręgowy dokonując w uzasadnieniu wyroku oceny przeprowadzonych dowodów nie naruszył zasad swobodnej oceny dowodów przez sąd wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 w k.p.c. nie może polegać wyłącznie na zaprezentowaniu własnej wersji zdarzeń, co uczyniła powódka we wniesionej apelacji. Po zapoznaniu się z zeznaniami świadków na które powołała się powódka, Sąd Apelacyjny zauważa, że zeznania tych osób zawierały przede wszystkim element oceniający. O ile świadkowie zeznawali na temat pewnych faktów, to robili to przez pryzmat własnej subiektywnej oceny sytuacji w której uczestniczyli i zachowania stron. W oparciu o przeprowadzone dowody ( vide: zeznania powódki i pozwanych) nie budzi wątpliwości Sadu Apelacyjnego, że konflikt w domu stron rozgrywał się jeszcze za życia męża powódki i ogniskował się wokół rozliczanie przez powódkę i jej męża pozwanych z dokonanych przez nich nakładów na otrzymaną nieruchomość. Nie budziło wątpliwości Sądu Apelacyjnego w świetle zgodnych w tym zakresie zeznań stron, że głównym motywem jakim kierowała się powódka dokonując darowizny na rzecz pozwanych było zobowiązanie się pozwanych do doprowadzenia darowanego im budynku do odpowiedniego stanu technicznego, który umożliwiał dobre warunki mieszkalne, w sytuacji gdy powódka i jej mąż ze względu na brak środków nie byli w stanie dokończyć budowy - wykończenia domu. Powódka nie kryła, ze zarówno ona jak wcześniej jej zmarły mąż byli rozczarowani zakresem robót wykonanych przez pozwanych za pieniądze uzyskane przez pozwanych z kredytu hipotecznego. Również świadek W. B. wskazuje na tę okoliczność jako przyczynę konfliktu. W ocenie Sądu Apelacyjnego takie ustalenie przyczyn konfliktu utwierdza w przekonaniu o prawidłowości oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy. Należało bowiem ocenić, że trwający wcześniej konflikt i niezadowolenie powódki skłoniło powódkę do podjęcia decyzji o odebraniu przedmiotu darowizny. Taki tok rozumowania odpowiada zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że przeprowadzone dowody osobowe można sklasyfikować zgodnie z przyjętą przez sąd pierwszej instancji metodologią. W sprawach gdzie spory rozstrzygają się w gronie najbliższej rodziny najczęściej jest tak, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy można podzielić na dwie grupy przeciwstawnych względem siebie dowodów. W takiej sytuacji rozstrzygnięcie sprawy wymaga dokonania przez sąd pogłębionej analizy przeprowadzonych dowodów na tle wszystkich okoliczności sprawy, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 233§ 1 k.p.c. Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę w oparciu o dokonaną analizę dowodów uwzględnił wszystkie elementy jakie wynikały z okoliczności sprawy. Za wiarygodnością pozwanych przemawiały przede wszystkim zeznania A. B. (2), okoliczności wynikające z nieudanych prób prowadzenia przez powódkę przeciwko pozwanym postępowań karnych. Zasadniczym elementem, który według stanowiska powódki wskazywał na dopuszczenie się przez pozwanych na rażącą niewdzięczność jest fakt opuszczenia przez powódkę domu i przebywanie w ośrodku pomocy ofiarom przemocy, a następnie wynajętym mieszkaniu. Jednak sam fakt opuszczenia przez powódkę domu nie był w okolicznościach niniejszej sprawy wystarczającym dowodem rażącej niewdzięczności pozwanych. Niewątpliwie powódką wyprowadziła się w związku z trwającym konfliktem, ale przyczyną konfliktu było również to, że wyrażała wobec pozwanych niezadowolenie z zakresu wykonach przez nich nakładów na dom i sposobu wykorzystania kredytu hipotecznego. Podnoszonym przez powódkę przyczynom opuszczenia domu przeczą zeznania A. B. (2). W stosunku do A. B. (2) najbliżsi członkowie rodziny podjęli próbę instrumentalnego wykorzystania choroby świadka i osobistej trudnej sytuacji. Okoliczności te były przedmiotem oceny przez biegłego, który potwierdził, że były podjęte próby manipulacji w stosunku do A. B. (2). Ostatecznie biegły ocenił, że nie zachodziły żadne przeszkody do uznania zeznań złożonych przez tego świadka jako spontanicznych i odpowiadających rzeczywistej wiedzy świadka. W kontekście tych okoliczności prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że zeznania A. B. (2) w powiązaniu z innymi dowodami mają duże znacznie dowodowe. W konsekwencji Sąd Okręgowy miał podstawy do oceny jako niewiarygodnych zeznań powódki, świadków W. B., D. B. co do przyczyn opuszczenia domu przez powódkę. Nie mogła mieć decydującego znaczenia dla uznania zasadności żądania powódki okoliczność, że pomiędzy stronami dochodziło do kłótni, skoro podstawową ich przyczyną były złe relacje wynikające z niezadowolenia powódki z zakresu przeprowadzonych przez powodów remontów. Nawet brak dbałości o przedmiot darowizny nie stanowi według poglądów orzecznictwa podstawy do formułowania zarzutu rażącej niewdzięczności. Zarzuty zgłaszane przez powódkę wobec pozwanych nie mogły być ocenione jako uzasadnione. Wykonany przez pozwanych zakres prac - wynikający również z zeznań W. B. i powódki - dbałość pozwanych o przedmiot darowizny w powiązaniu z trudna sytuację pozwanych wynikająca ze stanu rodzinnego ( czwórka dzieci) i faktu wykonywania zajęcia zarobkowego tylko przez pozwanego mogła w oparciu o doświadczenie życiowe uzasadniać według ostrą reakcji pozwanych na stawiane im zarzuty. Opuszczenie domu przez powódkę mogło zatem być odpowiedzią na reakcje pozwanych. Jednak w świetle prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego reakcje pozwanych nie wychodziły poza granice konfliktu w którym czynny udział brały obie strony, a zachowanie pozwanych nie wyczerpywało znamion „rażącej niewdzięczności” w rozumieniu art. 898 § 1 k.p.c., która odbiega nieco od powszechnego znaczenia tego pojęcia.

Na koniec rozważań dotyczących zarzutu naruszenia prawa procesowego Sąd Apelacyjny stwierdza, że nie znajduje podstaw do uznania jako uzasadnionego zarzuty naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Naruszenie tego przepisu ma miejsce gdy pisemne uzasadnienie wyroku nie zawiera niezbędnych elementów określonych w ustawie, przez co orzeczenie nie poddaje się kontroli instancyjnej. Powódka nie wskazała dowodów co do których Sąd Okręgowy miał się według jej twierdzeń nie ustosunkować. Nie jest też prawdą, że w uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy nie wskazał przyczyn z powodu których ocenił jako niewiarygodne zeznania powódki i przesłuchanych na jej wniosek świadków. Temu zagadnieniu Sąd Okręgowy poświacił rozważania na str. 7 - 13 uzasadnienia

Przechodzą do omówienia zarzutu naruszenia art. 898 § 1 k.c. Sąd Apelacyjny ponownie podkreśla, że rażąca niewdzięczność nie może polegać na zwykłych konfliktach, o rozmyślnym działaniu mającym charakter aktów nieprzyjaznych względem darczyńców. W konsekwencji nie mogą być uznane jako rażąca niewdzięczność przykrości i krzywdy czynione impulsywnie, lecz mieszczące się w granicach zwykłych konfliktów życia codziennego. Takie jednolite stanowisko prezentowane jest przez praktykę orzeczniczą tak w okresie obowiązywania kodeksu zobowiązań ( o czym była mowa wyżej) jak i kodeksu cywilnego (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 września 2013r. sygnatura akt I ACa 390/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 kwietnia 2005r. sygnatura I ACa 60/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie 22 listopada 2005r. sygnatura VI ACa 527/05, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1997r. sygnatura I CKN 117/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2000r. sygnatura II CKN 810/98, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003r. sygnatura IV CKN 115/01). Również dokonana przez Sąd Apelacyjny ocena nie dawała podstaw do stwierdzenia, że istniały wskazane w art. 898 § 1 k.c. podstawy do odwołania przez powódkę darowizny w stosunku do pozwanych.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji powódki Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako nieuzasadnioną.

Orzeczenie o kosztach postepowania apelacyjnego opiera się o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.). Sad Apelacyjny nie znalazł szczególnych okoliczności leżących wyłącznie po stroni powódki, które uzasadniały by zastosowanie art. 102 k.p.c. Na zasądzone na rzecz pozwanych koszty postępowania apelacyjnego składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych w wysokości wynikającej z § 13 ust 1 pkt 2 i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie(…). O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielone z urzędu powódce w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie § 2 ust. 3 i § 19 pkt 1 cytowanego wyżej rozporządzenia.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji.