Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2016 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 4 lutego 2016 r. sygn. akt III U 1300/15

o d d a l a apelację.

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 października 2016 r.

Decyzją z dnia 30 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.odmówił wnioskodawcy A. S.prawa do emerytury pomostowej, dochodzonego wnioskiem z dnia 30 września 2015 r.
w trybie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz.965 ze zm.) .Powołując w podstawie prawnej decyzji zarówno art. 4 jak i art.49 wyżej wymienionej ustawy organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia emerytalnego ponieważ -w tym pierwszym przypadku -nie udowodnił co najmniej piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy lub art. 32 i art.33 ustawy emerytalno-rentowej, po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu w/w przepisów ustawy o emeryturach pomostowych , a przede wszystkim nie osiągnął wymaganego wieku 60 lat .
Z kolei gdy idzie o drugi z powołanych przepisów , to na dzień 1 stycznia 2009 r. wnioskodawca nie udowodnił wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy, niezależnie ,że - tak jak w poprzednim przypadku - nie ukończył 60 roku życia . Jednocześnie poddane zostało ,że sumaryczny okres ubezpieczenia wnioskodawcy wynosi 26 lat 1 miesiąc i 12 dni ,
a organ rentowy nie uznał za pracę w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy w (...)w G.od 1 sierpnia 1983 r. do 31 stycznia 1987 r., ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nie wskazano charakteru wykonywanej pracy ściśle wg Wykazu załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.
Nr 8, poz.43 ze zm.) , oraz w(...) (...)’ w T.od 1 stycznia 1992 r. do 1 marca 2005 r., ponieważ świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie zawiera informacji czy wnioskodawca stale wykonywał pracę wśród innych pracowników , oraz na czym polegała ta praca.

Wnioskodawca A. S.odwołał się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu. W odwołaniu z dnia 27 listopada 2015 r. ,wnosząc
o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez potwierdzenie uprawnienia do dochodzonego świadczenia emerytalnego, odwołujący zarzucił , że wbrew stanowisku ZUS legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych , bowiem zarówno zatrudnienie w(...)” w G.jak i w (...) (...)
w T.miało taki charakter. Potwierdzeniem zaś powyższego miały być przede wszystkim świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych z w/w okresów zatrudnienia wskazujące, że pracując na stanowisku mistrza , starszego dyspozytora , czy dyspozytora -kierownika działu ,wnioskodawca wykonywał w sposób stały i bezpośredni nadzór o jakim mowa w Dziale XIV poz.24 Wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. , nad stanowiskami pracy wymienionymi z kolei w Dziale VIII poz.2 wyżej wymienionego Wykazu. Już w dalszym toku postępowania odwołujący powoływał się dodatkowo na świadectwo pracy i decyzję emerytalną współpracującego z nim w spornym okresie czasu w(...) (...)w T. (...) Z. P., który nabył prawo do wcześniejszej emerytury pracując m. innymi na analogicznym jak on stanowisku mistrza- dyspozytora samochodowego.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 grudnia 2015 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy z tych samych względów, które powołane zostały w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, po rozpoznaniu sprawy ,wyrokiem z dnia 4 lutego 2016 r. (sygn. akt III U 1300/15) oddalił odwołanie wnioskodawcy. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że A. S. ur. (...)pozostawał w zatrudnieniu do dnia 1 marca 2005 r. W dniu 30 września 2015 r. wnioskodawca wystąpił do pozwanego organu rentowego z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury pomostowej wykazując łączny okres ubezpieczenia w wymiarze 26 lat 1 miesiąca i 12 dni. Równocześnie wnioskodawca powoływał się na zalegające już w aktach rentowych ZUS świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 1 marca 1999 r. obejmujące okres zatrudnienia od 1 sierpnia 1983 r. do 31 stycznia 1987 r. w (...)” w G.na stanowisku mistrza transportu , oraz z dnia 20 stycznia 2008 r. dotyczące okresu zatrudnienia w(...) (...)’ w T.od 1 stycznia 1999 r. do 1 marca 2005 r. na stanowisku dyspozytora i kierownika działu. W efekcie powyższego wystąpienia pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w R.- zaskarżoną w niniejszym postępowaniu - decyzją z dnia 30 października 2015 r. odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonej emerytury pomostowej. Opierając się następnie na przeprowadzonych w postępowaniu sądowym dowodach
z dokumentów jak i dowodzie osobowym z zeznań wnioskodawcy, Sąd Okręgowy
w T.ustalił, że w wyżej wskazanych spornych okresach pracy wnioskodawca kontrolował pracę kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3 ,5 tony w ten sposób ,że sprawdzał czy przychodzą oni do pracy trzeźwi i czy praca jest następnie przez nich właściwe wykonywana.Wypełniał też karty drogowe , ustał plany dyżurów, ,przyjmował zlecenia na usługi transportowe , dozorował również naprawy samochodów itp. Jednocześnie wnioskodawca miał wyodrębnione do pracy pomieszczenie, przy czym gdy idzie o pierwszy ze spornym okresów to w nadzorze wnioskodawcy pozostawało 60 kierowców , podczas gdy w tym drugim około 100. Zatrudniony w(...) (...)’ w T.w okresie od 1967-1997 ,w tym na stanowisku mistrza- dyspozytora samochodowego , Z. P. ur. (...)nabył z tego tytułu uprawnienia emerytalne z dniem 5 grudnia 2008 r. W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu uznał żądanie odwołania za nieuzasadnione ,
a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną i odpowiadającą prawu . Powołując bowiem
w ocenie prawnej sprawy zarówno art. 4 jak i art.49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.
o emeryturach pomostowych (t. j. Dz.U. 2015 r., poz. 965 ze zm.) Sąd Okręgowy stwierdził , że wnioskodawca nie spełnił wszystkich koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonej emerytury pomostowej ,ponieważ przede wszystkim nie legitymuje się wymaganym wiekiem 60 lat , a niezależnie od tego jego praca w wykazywanych dwóch spornych okresach zatrudnienia w (...)w G.i w(...)’ w T.nie może być uznana za pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu w art. 3 ust. 1 i 3 wyżej powołanej ustawy jak też
w rozumieniu art. 32 i art.33 ustawy emerytalno-rentowej tu w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Dokonując oceny tych okresów pod kątem przesłanek przewidzianych w tych ostatnich z przywołanych wyżej przepisów, Sąd I instancji stwierdził bowiem , że sposób wykonywania przez wnioskodawcę pracy na stanowiskach mistrza, starszego dyspozytora, czy dyspozytora -kierownika działu, wyklucza przyjęcie nadzoru nad podległymi kierowcami samochodów ciężarowych w rozumieniu prac przewidzianych w Dziale XIV poz.24 Wykazu A załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. , bo nie był to nadzór stały i bezpośredni. Wnioskodawca nie jeździł przecież z kierowcami w trasy , nie przebywał więc stale i przez cała dniówkę roboczą w kabinie samochodów ciężarowych, autobusów czy pojazdów specjalistycznych , a nadto oprócz wykonywania niektórych czynności na hali czy przy warsztacie wykonywał inne typowo administracyjne czynności jak przyjmowanie zleceń na usługi, wydawanie kierowcom kart drogowych , czy sporządzenie raportów z pracy sprzętu . Jednocześnie Sąd I instancji podkreślał , że fakt ,iż współpracujący w pewnym okresie czasu z wnioskodawcą i zajmujący analogiczne stanowisko pracy ubezpieczony nabył prawo do wcześniejszej emerytury nie może mieć przesądzającego dla wyniku sporu znaczenia , bowiem sytuacja tego ubezpieczonego mogła się różnić od tej w jakiej znalazł się wnioskodawca ,a każdy przypadek należy oceniać indywidualnie. W podstawie prawnej wyroku, oprócz wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego , powołany został art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 4 lutego 2016 r. zaskarżony został przez wnioskodawcę A. S.. W apelacji z dnia 10 marca 2016 r ., zarzucając dowolność oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego (naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.) oraz bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego
o przesłuchanie w charakterze świadka Z. P.(co z kolei stanowić miało naruszenie art. 212 § 1 k.p.c. art. 217 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c.), skarżący wnosił o zmianę wyroku Sądu I instancji poprzez uwzględnienie żądania odwołania , przy uzupełnieniu materiału dowodowego w sprawie o świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych R. M.(kolejnego współpracownika wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) (...) ’
w T.) na okoliczność ustalenia , że i w tym wypadku praca na stanowisku dyspozytora samochodowego została zakwalifikowana przez pracodawcę do prac w warunkach szczególnych. Niezależnie od tego skarżący zawarł ewentualny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Tarnobrzegu , wnioskując –w kolejnym piśmie procesowym z dnia 14 czerwca 2016 r.- o uzupełnienie materiału dowodowego
o dowód tym razem z akt emerytalnych T. K.na okoliczność ustalenia ,że także ten kolega z okresu zatrudnienia w (...)pracujący na tożsamy stanowisku pracy nabył prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych . Jednocześnie skarżących podawał ,że tak późne zgłoszenie przedmiotowego wniosku dowodowego wynika z faktu , iż dopiero teraz i to zupełnie przypadkowo powziął wiadomość o tak określonych uprawnieniach emerytalnych w/w kolegi.

W odpowiedzi na apelację z dnia 23 marca 2016 r. pozwany organ rentowy wnosił o jej oddalenie , podkreślając prawidłowość zarówno ustaleń faktycznych jak i oceny prawnej sprawy Sądu I instancji ,zwracając uwagę , że wnioskodawca nadal nie ukończył jeszcze 60 roku życia.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ,rozpoznając apelację wnioskodawcy A. S., zważył co następuje ;

Wniesiony przez wnioskodawcę środek odwoławczy nie może wywrzeć pożądanego skutku. Jakkolwiek bowiem -zgodnie z wyrażoną w art. 316 § 1 k.p.c. zasadą aktualności orzekania należało wziąć pod uwagę, iż w chwili wyrokowania przez Sąd Apelacyjny wnioskodawca ukończył już 60 rok życia ( por. m. innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2015 r. II UK 356/14 LEX nr 1854104) - to
i tak w sposób zdecydowany należy potwierdzić prawidłowość konstatacji Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu o niespełnieniu przez apelującego dalszych koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia emerytalnego , pomimo – co należy podkreślić- błędnej oceny prawnej sprawy Sądu I instancji w tym zakresie. Ustalając w sposób prawidłowy przebieg ubezpieczenia odwołującego przy odnotowaniu faktu zaprzestania przez niego zatrudnienia jeszcze z dniem 1 marca 2005 r. ( jak wykazują akta ZUS wnioskodawca przebywał następnie na świadczeniu rentowym do 30 listopada 2010 r. oraz w okresie od 1 lipca 2013 r. do 31 stycznia 2014 r., nie „ wchodząc „ już później w jakikolwiek inne pracownicze ubezpieczenie) Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu pominął istotną okoliczność w zakresie jedynie właściwej do zastosowania normy prawnej dla oceny zasadności żądania wnioskodawcy , a mianowicie , że w tym wypadku przepisem tym nie mógł być art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. j. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.) a tylko jej art. 49 . Jest to zaś o tyle istotne, że w świetle brzmienia tego przepisu wnioskodawca musiałby wykazać 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub
w szczególnym charakterze wyłącznie w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy , a nie –jak błędnie przyjął Sąd I instancji ,sugerując się najwidoczniej końcowym fragmentem uzasadnienia zaskarżonej decyzji – ewentualnie w rozumieniu art. 32
i art. 33 ustawy emerytalno-rentowej tu w zw. z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) - tak też wprost w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. II UK 164/11 OSNP 2013/5-6/62 , 15 stycznia 2013 r. I UK 448/12 LEX nr 1396383 , czy w orzecznictwie sądów apelacyjnych , czego przykładem może być wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 listopada 2015 r. III AUa 978/15 LEX nr 1950564 , czy nie publikowany wyrok tut. Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie
z dnia 21 stycznia 2016 r. III AUa 906/15 . Tym samym zupełnie zbędna była dokonana przez Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu ocena charakteru pracy wnioskodawcy
w okresach zatrudnienia w (...)w G.i w (...)w T.pod kątem ewentualnego uznania jej za pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu tych ostatnich wyżej powołanych przepisów emerytalno-rentowych . Jednocześnie bezspornym jest – co przyznał wprost na rozprawie apelacyjnej fachowy pełnomocnik wnioskodawcy ( v. e-protokół rozprawy 00:01:11-00:10:29) , że wskazana wyżej praca A. S.za nie może być kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. W tym miejscu przyjdzie zauważyć , że decydujące w tym względzie są zawarte w załączniku nr 1 i nr 2 do niniejszej ustawy wykazy tego rodzaju prac, w których niewątpliwie nie znajdziemy prac związanych dozorem , kwalifikowanych we wcześniej obowiązujących przepisach jako praca w warunkach szczególnych. Powyższe jest konsekwencją wygasającego charakteru omawianej regulacji prawnej , w sytuacji gdy aktualne wykazy tego rodzaju prac wypracowane zostały po szczegółowej dyskusji z partnerami społecznymi w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno- Gospodarczych i na podstawie raportu komisji ekspertów medycyny pracy , co doprowadziło do znacznego ograniczenia rodzajów prac kwalifikowanych jako prace w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. W tym stanie rzeczy oczywistym stała się bezprzedmiotowość zgłaszanych przez skarżącego wniosków dowodowych ( jako i tak pozostających bez wpływu na końcowy wynik sprawy- stąd ostateczne ich oddalenie –v. e-protokół rozprawy 00: 11;25 ) , nie mówiąc już o tym , że w odniesieniu do podniesionego zarzutu bezzasadnego oddalenia przez Sąd I instancji wniosku o przesłuchanie świadka Z. P., nie zgłoszenie przez skarżącego w odpowiednim czasie , w trybie art.162 k.p.c. zastrzeżenia , czyniło zarzut ten i tak bezskutecznym ( por. m. innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2015 r. II CSK 450/14 LEX nr 1754049).

Skoro więc -jak wykazano powyżej- zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego
w T. z dnia 4 lutego 2016 r. w swym ostatecznym wyniku odpowiada prawu , to z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych oraz na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec o oddaleniu apelacji wnioskodawcy , jako bezzasadnej.