Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

	Przewodniczący:	SSA Bogumiła Burda
	Sędziowie:	SSA Urszula Kocyłowska (spr.) SSA Marta Pańczyk-Kujawska
	Protokolant	st.sekr.sądowy Elżbieta Stachowicz

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2012 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku T. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 28 czerwca 2012 r. sygn. akt IV U 552/12

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 16 marca 2012 roku w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy T. S. prawo do emerytury poczynając od dnia 15 grudnia 2012 roku, stwierdzając brak odpowiedzialności organu rentowego.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 16 marca 2012 roku przywołując brzmienie przepisów art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jak i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdził brak prawa wnioskodawcy T. S. do emerytury w wieku obniżonym z uwagi na niewykazanie posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jak i rozwiązania stosunku pracy. Według organu rentowego przedstawione przez wnioskodawcę świadectwo pracy nie pozwala na uwzględnienie wykazywanego nimi okresu bowiem pracodawca nie określił w nim stanowiska pracy z uwzględnieniem zapisów w resortowych wykazach stanowisk.

W odwołaniu od wskazanej uprzednio decyzji wnioskodawca T. S. wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie prawa do żądanego świadczenia emerytalnego. Wnioskodawca wskazał, iż w okresie od dnia 30 października 1970 roku do dnia 28 lutego 1979 roku i od dnia 27 kwietnia 1979 roku do dnia 28 kwietnia 1989 roku będąc zatrudnionym w (...)na linii produkcyjnej w bezpośrednim kontakcie z oparami rtęci na stanowisku operatora i nastawiacza maszyn wykonywał prace w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując swoją tezę o prawidłowości wydanej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie wyrokiem z dnia 28 czerwca 2012 roku oddalił odwołanie wnioskodawcy. Sąd pierwszej instancji ustalił, że bezspornym jest, iż wnioskodawca urodzony w dniu (...) i pozostający nadal w stosunku pracy złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie emerytury w obniżonym wieku dołączając świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez Przedsiębiorstwo Lamp Wyładowczych (...)na okresyod dnia 30 października 1970 roku do dnia 28 lutego 1979 roku i od dnia 27 kwietnia 1979 roku do dnia 28 kwietnia 1989 roku wskazujące, iż wykonywał wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności nastawiacza maszyn i urządzeń lampowych na stanowisku nastawiacza maszyn i urządzeń lampowych mieszczących się w dziale VI pozycja 75 pkt 4 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego. Przywołując treść art. 184 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy zauważył, iż jednym z warunków skutecznego ubiegania się o żądane świadczenie emerytalne przez pracownika jest rozwiązanie przez niego stosunku pracy. Tymczasem – jak to wynika z dokumentacji jak i z zeznań wnioskodawcy – wnioskodawca nadal pozostaje w pracowniczym zatrudnieniu w Przedsiębiorstwie (...)Sp. z o.o. (...) w R.. Tym samym nie sposób uznać, iż spełnił on wszystkie warunki świadczenia emerytalnego. Ponadto Sąd pierwszej instancji zauważył, iż nie badał czy wnioskodawca spełnił kolejny zakwestionowany przez organ rentowy warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych wskazując, iż tego typu ustalenia i tak nie miałyby wpływu na wynik ewentualnego ponownego postępowania.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją wnioskodawca zarzucając orzeczeniu nieprawidłowość ustalenia braku spełnienia warunków świadczenia emerytalnego. Nadto w dniu 17 grudnia 2012 roku wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy dowodzące rozwiązania stosunku pracy z Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. (...) w R. z dniem 14 grudnia 2012 roku. W konkluzji apelujący wniósł o zmianę wydanego orzeczeniai przyznanie mu prawa do emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie apelacji wskazując na słuszność ustaleń i prawnych ocen Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył co następuje:

Apelację wnioskodawcy należy uznać za usprawiedliwioną w nowym stanie faktyczno-prawnym.

Na wstępie niniejszych rozważań należy zauważyć, iż przedmiotem postępowania jest kwestia uprawnień wnioskodawcy do świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku z tytułu powoływania się wnioskodawczynię na spełnienie przesłanek wymienionych w art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podane normy umożliwiają skuteczne ubieganie się o emeryturę po wykazaniu stażu emerytalnego (tj. okresów składkowych i nieskładkowych) w wymiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyznw wieku obniżonym o pięć lat od wieku powszechnego (czyli 55 latw przypadku kobiet i 60 lat dla mężczyzn) po wykazaniu posiadania do dnia wejścia w życie ustawy tj. do dnia 1 stycznia 1999 roku co najmniej 15 lat pracyw szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jak i po spełnieniu przesłanki rozwiązania stosunku pracy przez ubezpieczonych będących pracownikami oraz pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Z ustaleń dokonanychi nie kwestionowanych przez organ rentowy wynika, że wnioskodawca posiada wymagany staż emerytalny, osiągnął wiek 60 lat życia oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Kwestiami spornymi Było natomiast to czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej piętnastoletnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w całości mieszczącym się do dnia wejścia w życie ustawyo emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jak i fakt braku rozwiązania przez wnioskodawcę stosunku pracy zarówno na datę złożenia wniosku emerytalnego jak i wydania decyzji przez organ rentowy oraz wyroku przez Sąd pierwszej instancji. Ta ostatnia okoliczność stała się jedynym i bezpośrednim powodem oddalenia odwołania przez Sąd Okręgowy. Już na etapie postępowania apelacyjnego wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy wystawione przez jego ostatniego pracodawcę tj. Przedsiębiorstwo(...) Sp. z o.o. (...) w R.rozwiązanie stosunku pracy z dniem 14 grudnia 2012 roku. Wymóg uwzględnienia także w postępowaniu apelacyjnym treści art. 316 § 1 k.p.c. nakazującej branie pod uwagę zmian w stanie faktycznym i prawnym sprawy wpływających na treść rozstrzygnięcia spowodował konieczność dokonania samodzielnych ustaleń instancji odwoławczej w pełnym zakresie (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2012 roku w sprawie sygn. akt II UK 117/11 opublikowany w LEX nr 1130393). Pozwalają one na ustalenie, iż na datę wyrokowania w postępowaniu apelacyjnym wnioskodawca spełnił warunek rozwiązania stosunku pracy. Kolejną kwestią wymagającą przesądzenia jest dokonanie ustaleń w zakresie wykazania przez wnioskodawcę również spełnienia warunku pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie Lamp Wyładowczych (...) na okresy od dnia 30 października 1970 roku do dnia 28 lutego 1979 roku i od dnia 27 kwietnia 1979 roku do dnia 28 kwietnia 1989 roku tj. w okresie objętym świadectwem pracy wystawionym przez tego pracodawcępodnosząc nieprawidłowość tak wystawionego świadectwa gdyż nie spełnia ono warunków merytorycznych i formalnych ustalonych w istniejącym wzorze, a ponadto akta osobowe nie potwierdzają zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie na stanowisku nastawiacza maszyn i urządzeń lampowych. Rozstrzygając problem prawidłowości tego typu ustaleń dokonanych przez organ rentowy Sąd drugiej instancji pragnie zauważyć brak dostatecznej ich dbałości. Niewątpliwie bowiem zprzedłożonego przez wnioskodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych wynika fakt jego zatrudnienia jako nastawiacza maszyn i urządzeń lampowych na stanowisku nastawiacza maszyn i urządzeń lampowych w okresach od dnia 30 października 1970 roku do dnia 28 lutego 1979 roku i od dnia 27 kwietnia 1979 roku do dnia 28 kwietnia 1989 roku. Jednak bardziej dokładna analiza wskazywanych również przez organ rentowy akt osobowych wnioskodawcy oraz zeznań samego wnioskodawcy pozwalają już na etapie postępowania apelacyjnego na dokonanie stanowczych ustaleń pozwalających na potwierdzenie spełnienie przez wnioskodawcę także warunku wykazania co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.
W szczególności stanowisko przedstawione w świadectwie pracy i potwierdzone zapisami w aktach osobowych wnioskodawcy oraz w jego zeznaniach wskazują, iż wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności przy obsłudze stanowisk ogniowych w produkcji żarówek, świetlówek, lamp radiowych itp. Tj. czynności objęte wykazem A działem III pozycją 75 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Także opis stanowiska zajmowanego przez wnioskodawcę wskazany w przedstawionym przez niego świadectwie pracy (nastawiacz maszyn i urządzeń lampowych) – nawet dla laika w kwestiach przemysłowych – jest tożsamy z opisem podanym w dziale III pozycja 75 pkt 4 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego tj. ustawiacz maszyn i urządzeń lampowych. Taki stan faktyczny sprawy musi zostać uwzględniony już w postępowaniu apelacyjnym. Tym bardziej, iż dotychczas zgromadzone dowody nie pozwalają na uznanie, iż powyższe czynności nie były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. w warunkach ustalonych w§ ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze – jak i jej przypisanie pod odpowiedni zapis wykazu A załącznika do wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Reasumując Sąd Apelacyjny – mając na uwadze treść art. 316 § 1 k.p.c. jak i przepisu art. 382 k.p.c. oraz na podstawie dokonanych przez siebie ustaleń w oparciu o dokumentację zalegająca w aktach organu rentowego oraz dowody przeprowadzone przez Sąd pierwszej instancji po przyjęciu ich pełnej miarodajności dla ustaleń faktycznych sprawy – uznał konieczność dokonania stosownej zmiany wydanego w sprawie przez Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyroku przy przyjęciu, iż dopiero na etapie postępowania apelacyjnego wnioskodawca w sposób prawidłowy i skuteczny wykazał spełnienie wszystkich warunków świadczenia emerytalnego z art. 32 i 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Powyższe spowodowało również stwierdzenie braku odpowiedzialności przez organ rentowy za opóźnienie w przyznaniu świadczenia stosownie do treści art. 118 ust. 1a podanej uprzednio ustawy.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego znajduje swoją podstawę prawną w treści powołanych przepisów prawa i art. 386 § 1k.p.c.