Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

	Przewodniczący:	SSA Irena Mazurek (spr.)
	Sędziowie:	SSA Janina Czyż SSA Barbara Gonera
	Protokolant	sekr. sądowy Anna Kuźniar

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o odstąpienie od naliczania odsetek

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 3 lutego 2012 r. sygn. akt IV U 1265/11

I.oddala apelację

II.zasądza od Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w R. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. kwotę 120 zł ( słownie sto dwadzieścia złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt III AUa 1099/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 4 grudnia 2013r.

Decyzją z dnia 1 sierpnia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskowi płatnika składek (...) Sp. z o.o. w R. z dnia 17 marca 2011r. odstąpienia od naliczania odsetek od kwot należnych składek na łączną kwotę 19.205 zł. Powołując w podstawie prawnej decyzji art.83 ust.1 , art. 23 , art.17ust.1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych
( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205,poz. 1585 ze zm.) ,a także przepisy ustaw regulujących kwestie opłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne ( art.66 ust.1 pkt 1 a i art.87 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej ze środków publicznych – tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 164 , poz.1027 ze zm.), Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ( art.28 ust.1 ustawy z dnia 13 lipca 2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy –Dz. U. Nr 158,poz. 1121 ze zm.) i Fundusz Pracy ( art.104 ust.1 pkt 1 a ustawy z dnia 20 kwietnia 204r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 69,poz. 415 ze zm.) organ rentowy stwierdzał ,że wobec bezspornego faktu dokonania przez płatnika wpłaty istniejącej zaległości w opłacie składek z w/w tytułów na ubezpieczenia dwóch zatrudnionych w oparciu o umowy zlecenia pracowników na kwotę 33.664, zł istnieje obowiązek zapłaty odsetek od tej należności w kwocie wskazanej w petitum decyzji i brak jest podstaw do wnioskowanego odstąpienia od ich poboru ( tu jednocześnie podano ,iż wnioskujący dokonał ostatecznie wpłaty tej należności ubocznej w dniach 15 kwietnia 2011r. i 20 maja 2011r.) .

(...) Sp. z o.o. w R. , odwołała się od decyzji ZUS do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie.
W odwołaniu z dnia 1 września 2011r .- wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie wniosku o odstąpienie od naliczania odsetek – płatnik składek , zarzucił ,iż decyzja ZUS wydana została z naruszeniem prawa materialnego , przez błędne zastosowanie art. 83 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205 , poz. 1585 ze zm.) , niezależnie od tego ,że nie spełnia ona wymagań formalnych przewidzianych w art.107 kpa jako , że nie wyjaśnia podstaw faktycznych i prawnych odmowy uwzględnienia wniosku. W uzasadnieniu tak wyrażonego stanowiska procesowego odwołujący w szczególności naprowadzał ,że zaległość w opłacie składek na kwotę 33.664 zł nie była spowodowana jego umyślnym zaniedbaniem , lecz wynikała z naliczania składek zgodnie z posiadanymi informacjami , które złożyli zatrudnieni
w oparciu o umowy zlecenia , a które to informacje – jak wykazało postępowanie sądowe w sprawie III AUa 598/10 Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie – były nie do końca prawdziwe . Stąd przy braku możliwości weryfikacji tych informacji doszło do niezawinionego zaniechania odprowadzania składek . Wszystko to razem – przy uwzględnieniu faktu zapłaty w/w należności głównej - uzasadniać zaś miało żądanie zaniechania poboru odsetek.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 września 2011r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie żądania płatnika składek , podkreślając brak istnienia podstawy prawnej do jego uwzględnienia , przy bezspornych okolicznościach faktycznych związanych z ciążącym na wnioskodawcy obowiązku opłaty składek na kwotę 33.664 zł.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie , po rozpoznaniu odwołania (...) Sp. z o.o. w R., wyrokiem z dnia 3 lutego 2012r. ( sygn. akt IV U 1265/11) oddalił odwołalnie.
Na podstawie zgromadzonego sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił ,że decyzjami
z dnia 17 lutego 2009r. organ rentowy stwierdził podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom zatrudnionych w (...) Sp. z o.o. w R. na podstawie umów zlecenia J. B. i W. R. za okresy wskazane w tych decyzjach , zaś pełną prawidłowość tego stanowiska ZUS potwierdził zarówno Sąd Okręgowy w Rzeszowie , który wyrokiem z dnia 31 marca 2010r. ( sygn. akt IV U 891/09) oddalił odwołania płatnika składek, jak też Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , który z kolei wyrokiem z dnia 22 września 2010r.( sygn. akt III AUa 598/10) oddalił apelację w/w. Powyższe rodziło obwiązek zapłaty składek na łączną kwotę 33.664 zł , którą to należność odwołujący uregulował po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny w dniu 14 października 2010r. nie uiszczając wówczas odsetek, a występując do organu rentowego z wnioskiem o odstąpienie od ich naliczania , przy uzasadnieniu ,iż opóźnienie w opłacie składek było przez niego niezawinione. Początkowo pozwany ZUS pismem z dnia 25 lutego 2011r. poinformował wnioskującego płatnika składek o braku możliwości uwzględnienia tego wniosku , aby następnie- przy ponowieniu wniosku w dniu 17 marca 2011r. – wydać , zaskarżoną w niniejszym postępowaniu, decyzję odmowną. Ostatecznie odwołujący uregulował także i tę należność uboczną, dokonując wpłat w dniach
15 kwietnia 2011r. i 20 maja 2011r. W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Rzeszowie , dokonując oceny prawnej sprawy , uznał żądanie odwołania za nieuzasadnione, a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną i odpowiadającą prawu . Powołując bowiem w podstawie prawnej rozstrzygnięcia art. 23 ust 1. ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205 , poz. 1585 ze zm.) odsyłający w zakresie zasad i wysokości odsetek za zwłokę do przepisów Ordynacji Podatkowej- Sąd I instancji , przy powołaniu nadto orzeczeń tak Sądu Najwyższego ( wyroku z dnia 9 maja 2007r. I UK 362/06 ) jak i Sądu Apelacyjnego w Katowicach
( wyroku z dnia 18 lipca 2007r. III AUa 1760/06 ) skonstatował ,iż odsetki mają charakter akcesoryjny w stosunku do należności głównej i powstają z mocy samego prawa niezależnie od okoliczności , które doprowadziły do zaległości w opłacie należności głównej. Stąd też bez znaczenia dla ich bytu prawnego jest naprowadzane przez odwołującego niezawinienie w braku opłaty składek na ubezpieczenia J. B. i W. R. , co skutkuje brakiem możliwości uwzględnienia wniosku o odstąpienie od naliczania odsetek . Niezależnie od tego Sąd Okręgowy zauważał, iż w świetle art. 28 wyżej powołanej ustawy systemowej istnieje możliwość umorzenia w całości lub części składek ( w tym więc i odsetek za zwłokę) nie mniej jednak jest to dopuszczalne wyłącznie w sytuacji całkowitej ich nieściągalności , co nie ma miejsca w odniesieniu do odwołującego , który ostatecznie w całości zaspokoił pozwanego. W podstawie prawnej wyroku powołany nadto został art.477 ¹⁴§1kpc.

Wniesiona od powyższego wyroku apelacja płatnika składek (...) Sp. z o.o. w R. , skutkowała wydaniem przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w dniu 26 kwietnia 2012r. ( sygn. akt III AUa 283/12) wyroku , w którym –uchylając wyrok Sądu I instancji –doszło do odrzucenia odwołania skarżącego. Powyższe było wynikiem przyjęcia wystąpienia – branej pod uwagę przez Sąd II instancji z urzędu ( art.378§1kpc) bezwzględnej przesłanki zaskarżenia przewidzianej w art.379 pkt 1kpc , co odniesione zostało do określonego w art.83 ust.4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205 , poz. 1585 ze zm.) przypadku wyłączenia drogi sądowej dla odwołań od decyzji organu rentowego odmawiających umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Jak argumentował bowiem w tym względzie Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , przepisy w/w ustawy systemowej nie przewidują wprost żądania płatnika składek odstąpienia od naliczania odsetek i w tej sytuacji należy sięgać do regulacji , która umożliwiałaby zaniechanie poboru tej należności ubocznej , a więc umorzenia odsetek , co jednak skutkować musi wydaniem przez ZUS decyzji uznaniowej nie podlegającej kontroli sądu powszechnego .W podstawie prawnej wyroku Sądu II instancji powołany został art.386 § 3kpc.

Sąd Najwyższy – w uwzględnieniu skargi kasacyjnej płatnika składek (...) Sp. z o.o. w R. – wyrokiem z dnia 12 czerwca 2013r. ( sygn. akt III UK 96/12) uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego Rzeszowie z dnia 26 kwietnia 2012r. ,przekazując sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi z orzeczeniem o kosztach postępowania kasacyjnego. Nie podzielając stanowiska Sądu II instancji co do wystąpienia
w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy przewidzianej w art.379 pkt 1 kpc bezwzględnej przesłanki zaskarżenia odniesionej do niedopuszczalności drogi sądowej, Sąd Najwyższy – kierując sprawę do merytorycznego jej rozpoznania w postępowaniu odwoławczym – podkreślił ,iż zaskarżona decyzja ZUS z dnia 1 sierpnia 2011r. nie była decyzją o jakiej mowa w art.83 ust.4 ustawy z dnia
13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205 , poz. 1585 ze zm.), a jej wydanie nastąpiło w zakresie przypisanym temu organowi uprawnień w sytuacji gdy formuła żądania odwołującego oparta została na zdarzeniach prawnych wywołujących skutki w zakresie stosunków ubezpieczenia społecznego .Niezależnie od tego zaakcentowane zostało ,że wyłącznie kontroli sądowej ma charakter wyjątkowy , stąd niedopuszczalna jest taka wykładnia przepisów ,która ograniczałaby konstytucyjne prawo do sądu ( art.45 ustawy zasadniczej) . W podstawie prawnej wyroku Sądu Najwyższego powołany został art. 398 ¹⁵ §1kpc.

W tak zaistniałej procesowej , Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , rozpoznając po raz wtóry apelację płatnika składek (...) Sp. z o.o. w R. - będąc związany dokonaną przez Sąd Najwyższy wykładnią prawa ( art.398 ²⁰ kpc) – zważył co następuje;

Apelacja jest nieuzasadniona i jako taka podlega oddaleniu.

Zaskarżony bowiem wyrok Sądu Okręgowego Rzeszowie z dnia 3 lutego 2012r. jest-
w ocenie tut. Sądu- wyrokiem trafnym i odpowiadającym prawu ,pomimo częściowo błędnego uzasadnienia w zakresie odnoszącym się do- nie objętej treścią zaskarżonej decyzji- kwestii możliwości umorzenia należności ubocznej ( tj. odsetek) w kontekście przesłanek z art.28 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 205 , poz. 1585 ze zm.) W tym bowiem względzie podkreślić należy- na co zwracał uwagę Sąd Najwyższy w uzasadnieniu swojego wyroku- , że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1999r. II UZ 52/99 OSNP 2000/15/601) . Tym samym w korelacji z zawartym we wniosku z dnia 17 marca 2011r. żądaniem płatnika odstąpienia od naliczania odsetek , jak i następczą – zaskarżoną w niniejszym postępowaniu - odmowną decyzją ZUS z dnia 1 sierpnia2011r. wydaną w trybie art.83 ust.1 w/w ustawy systemowej , powyższe oznaczało konieczność kontroli sądowej tego stanowiska organu rentowego w aspekcie naprowadzanych przez odwołującego na uzasadnienie wniosku okoliczności faktycznych jak i obowiązujących w tym względzie przepisów prawa. Takiej oceny Sąd I instancji jednak dokonał i jest ona w całej rozciągłości podzielana przez tut. Sąd Apelacyjny , a sprowadza się do tego ,że w świetle obwiązujących przepisów prawa normujących zasady naliczania odsetek i ustalania ich wysokości ( art. 53 - art.58 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa - tekst jednolity Dz. U. z 2012r. poz.749 ze zm., mającymi tu zastosowanie poprzez art. 23 ust.1 ustawy systemowej ) nie ma możliwości odstąpienia od ich naliczania – o co wnioskował skarżący. Jak słusznie bowiem podkreślił Sąd Okręgowy w Rzeszowie , w każdej sytuacji faktycznej istnienie zaległości składkowych rodzi dla płatnika następstwa w postaci świadczenia od nich odsetek , zaś kwestia winy za opóźnienie w uiszczeniu należnych składek nie ma wpływu na obowiązek opłacenia odsetek za zwłokę od zaległości składkowych ( tak też m. innymi w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lutego 2013r. III AUa 1423/12 LEX nr 1281126 , czy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2008r. II UK 353/07 LEX nr 500224) . Mówiąc wprost brak jest podstawy prawnej żądania wnioskodawcy i w tej sytuacji nieporozumieniem jest czyniony przez niego zarzut braku wskazania i wyjaśnienia przez organ podstawy decyzji odmawiającej odstąpienia od naliczania odsetek. Na marginesie zauważy też przyjdzie , że niezależnie od tego ,iż odwołujący sam nie jest w stanie podać podstawy prawnej zgłoszonego roszczenia , to dodatkowo, nawet w sytuacji zaspokojenia ZUS także w zakresie omawianej należności ubocznej i to jeszcze przed wydaniem zaskarżonej decyzji , w żadnej sposób nie dokonał jego modyfikacji .

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów - z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych - na podstawie art.385 kpc orzeczono jak w pkt. I sentencji wyroku. Ogólny wynik sprawy , jak również zgłoszone przez pozwany organ rentowy w postępowaniu odwoławczym żądanie przyznania kosztów – uzasadniały z kolei przyjęte przez tut. Sąd w pkt. II sentencji wyroku rozstrzygnięcie (zasądzenie od płatnika składek na rzecz organu rentowego kwoty 120 zł ) w oparciu o art.98 §1kpc w z art.108 §1kpc i przy uwzględnieniu minimalnej stawki wynagrodzenia fachowego pełnomocnika ZUS , przewidzianej w § 12ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
( tekst jednolity Dz. U. z 2013r. poz. 490)

(...)

1/(...)

2/ (...)

3/ (...)